Harcerki, które zmieniły Polskę: Siła kobiet w historii ZHP

W Czytelni Naukowej nr I imienia Janiny Englert rozpoczęła się nowa wystawa poświęcona polskim harcerkom działającym w latach 1911–1949. Ekspozycja pokazuje nie tylko zaangażowanie kobiet w harcerstwo, ale także ukazuje ich szeroką aktywność społeczną, zawodową i rodzinną w trudnych czasach XX wieku. To wyjątkowa okazja, by bliżej poznać historie kobiet, które swoją postawą, odwagą i pracą odegrały ważną rolę w historii Polski, choć dziś rzadko mówi się o ich dokonaniach poza środowiskiem harcerskim.

Harcerki – bohaterki historii i codzienności

Wystawa skupia się na sylwetkach kobiet związanych z Organizacją Harcerek ZHP, które przez dekady wspierały rozwój ruchu harcerskiego dla dziewcząt. Materiały prezentowane w czytelni przybliżają zarówno anonimowe działaczki, jak i te, których nazwiska noszą dziś drużyny harcerskie. Szczególną uwagę zwrócono na czasy II wojny światowej i Powstania Warszawskiego, kiedy to harcerki wykazały się niezwykłą determinacją oraz gotowością do poświęceń. Harcmistrzyni Anna Zawadzka, wybitna znawczyni tematu, zwraca uwagę, że bohaterstwo tych kobiet nie ograniczało się tylko do walki zbrojnej, ale obejmowało również codzienną służbę i wsparcie dla lokalnej społeczności. Dzięki pracy Fundacji Harcerek, upamiętnianie i popularyzacja ich dokonań nabiera nowego wymiaru.

Droga do powstania ekspozycji

Pierwszy impuls do przygotowania wystawy pojawił się podczas Pikniku Archiwalnego PAN, na którym Fundacja Harcerek przedstawiła wykład o losach kobiet-harcerek związanych z Warszawą. Zainteresowanie i żywe reakcje uczestników tego wydarzenia utwierdziły organizatorów w przekonaniu, że istnieje potrzeba szerokiego udostępnienia tej tematyki. We współpracy z Muzeum Harcerstwa powstał wielowątkowy projekt obejmujący 16 plansz pokazujących ewolucję ruchu harcerskiego kobiet od początków XX wieku, przez czasy wojny, aż do rozwiązania Organizacji Harcerek. Każda plansza przedstawia unikatowe materiały archiwalne i biografie, które rzucają światło na różnorodne role harcerek w społeczeństwie.

Kiedy i gdzie można zobaczyć wystawę?

Oficjalne otwarcie wystawy miało miejsce 1 października – w dniu szczególnym dla harcerek, który przypomina o tych, których nie ma już wśród nas. Ekspozycja była udostępniona publiczności na Placu Zamkowym przez trzy tygodnie, a następnie została przekazana do zbiorów Muzeum Harcerstwa. Organizatorzy zadbali także o mobilność projektu – przygotowano przenośną wersję wystawy, która towarzyszy różnego rodzaju wydarzeniom edukacyjnym, kulturalnym i rocznicowym, umożliwiając dotarcie do szerszego grona odbiorców. Dzięki temu historie polskich harcerek poznają zarówno mieszkańcy Warszawy, jak i uczestnicy spotkań w innych miastach.

Projekt z wizją na przyszłość

Realizacja wystawy to element większego programu edukacyjnego „Siła kobiet w ruinach miasta”, który otrzymał wsparcie finansowe z Muzeum Historii Polski w ramach inicjatywy „Patriotyzm Jutra”. Wystawa pozostanie dostępna dla zwiedzających do końca października 2025 roku, co pozwala na dalsze upowszechnianie wiedzy o niezwykłej roli harcerek w polskiej historii oraz inspirowanie kolejnych pokoleń do podejmowania działań społecznych. Organizatorzy zapowiadają również kolejne wydarzenia towarzyszące, mające zachęcić do refleksji nad wkładem kobiet w najnowsze dzieje kraju.

Źródło: facebook.com/BibliotekaTargowek